Recitations Preference Method of Mutawatir Qıraats Imams

Özet
 Bu çalışmada tercîhin konusu, kavramsal alanı ve tarihi süreci ile birlikte mütevatir kıraat imâmlarının farklı okumalarının tesbit tercih yöntemleri ele alınmıştır. Kur’ân lafızlarının şekilde eda edilmesi vahyin nüzul döneminden itibaren başlamıştır. Az da olsa, erken dönemde Ashap arasında Kur'ân’ın okumaları hususunda tartışmaların olduğu görülmektedir. Kendi okuyuşunu daha güzel gören veya arkadaşlarının okumalarından haberi olmayan ashaptan bazılarının bu kıraatleri Hz. Peygambere götürmeleri hususa işarettir. Nitekim Allah’nın “Kur’ân’dan kolay gelenini okuyun” (Müzzemmil, 73/20) emri Rasûlullah’ın “ondan kolayınıza hadisi okuma ruhsatı tercihi de içinde tazammun etmektedir. Medine döneminde Kureyş lehçesinden ayrı lehçeler kullanan Arap kabileleri başka milletlerden İslâma girenler lehçesi inen Kur’ân’ı telaffuz etme anlama konusunda bir takım zorluklarla karşılaşıyorlardı. Ortaya çıkan ciddi sorunu gidermek isteyen Peygamber’e yedi harf okuması verildikten sonra farklılıkları görülmeye başlanmıştır. Tercîh ihtiyar kavramları seleflerinin içinden seçtikleri suretle delilleriyle kendi kıraatlerini oluşturma süreçlerindeki uygulamalarını ifade Hüccet ilminde, kavramlar birlikte, en çok kullanılan ihtiyâr, ihticâc kavramlarıdır. İhticâc, deliller hüccetler öne sürerek kıraatler arasından birini etmeyi eden kavramdır. ulemasının husustaki eserleri incelendiğinde imâmların, ilgili Kur’an’dan, sünnetten, Mushaflardan dil kurallarından ileri tercîhlerde bulundukları görülür. Kıraat ilminde ulemâ, başta hüccet olmak üzere, illet, delil gibi bazı kullanılmıştır. Gerek tabiinden alanında kurra olsun gerekse imamları sahih kriterleri doğrultusunda âyet, sünnet, Mushaf, sened dilden getirerek tercihlerini oluşturmuşlardır.